Hoe is Den Andel ontstaan? Hoe leefden mensen hier in voorbije eeuwen?
Onze dorpsgenote Yvonne Nijlunsing is een vervend liefhebber van het wad.
Getriggerd door de straatnaam Boschweg in ons dorp ging zij samen met Willeke van Vulpen uit Groningen op zoek naar sporen van het verdwenen eiland Bosch dat vanuit Den Andel lopend bereikbaar is geweest.
Hun inspanningen hebben geresulteerd in een tentoonstelling in het Openlucht Museum “Het Hoogeland” in Warffum.
Geïnspireerd door deze ontdekkingen is Yvonne verder gaan graven, ook letterlijk, naar de Ontstaansgeschiedenis van Den Andel.
Uit de groep mensen die intensief mee hebben gedaan met het verrichten van grondboringen is onze dorpsgenoot Eddy van der Tuin naar voren gekomen met tal van inspanningen om de middeleeuwse leefwijze, zoals die zich ook hier moet hebben gemanifesteerd, in woord en beeld over te brengen. Zo heeft hij regelmatig een blokje “Historiaal” in het radioprogramma DHDA, wat op You Tube te bekijken is (zie ook http://www.deholm.net) en zijn er regelmatig markten met middeleeuwse kramen, waarvan sommigen zelfs een blijvend karakter hebben.
Er zijn vele historische verenigingen en websites waar fragmenten van de historie van Den Andel te vinden zijn. Eén daarvan, met het verhaal over Hotel van der Steeg is te vinden op: https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/van-hengsten-tot-kunst-in-den-andel
Nog een leuke is het verhaal dat op 8 oktober 1976 in de Telegraaf is verschenen over de opstand in ons dorp:
https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/opstand-in-den-andel
Op 7 november 2021 is het boek “Handel en Wandel in Den Andel” verschenen.
Het boek beschrijft de geschiedenis van Hotel van der Steeg, de generaties Van der Steeg die het pand hebben opgericht, de roemruchte jaren van Gambo, de bekendste “inwoner” van Den Andel en de ontwikkelingen in het pand nadien.
(ISBN 9789079735297; Uitgeverij Het Hogeland)
Er circuleren vele filmpjes (zonder geluid!) op internet waarin Gambo een rol speelt, b.v.:
https://www.groningerarchieven.nl/archieven?mivast=5&mizig=317&miadt=5&miaet=14&micode=2209&minr=5194698&milang=nl&misort=bst%7Cdesc&mizk_alle=dekhengst%20den%20andel&miview=ff
(Gambo treedt op in de laatste 1,5 minuut.)
Voor meer geschiedenis met Gambo zie: http://www.bavvelt.nl/index_htm_files/gambo%202018.pdf
De oude onderwyzer
In het Dagblad van het Noorden van 29 juli 2023 is een leuk artikel geplaatst over Nikolaas Westendorp. In zijn functie als Schoolopziender vroeg hij in 1828 zo’n 200 schoolmeesters een “rapport” op te stellen over hun dorp. 175 schoolmeesters gaven respons, waaronder H. Blauwpot ui Den Andel.
Zijn “rapport” gaat hierbij.